De meeste marihuanatelers kennen de termen ‘planten met gemengd geslacht’ of ‘hermafrodiete planten’ en weten waardoor deze planten ontstaan en hoe je ze in de tuin kunt voorkomen. In dit artikel leren we je waarop je moet letten.
Of je nu een beginnende teler of een doorgewinterde kweker bent, het is niet alleen interessant om meer te weten te komen over hermafrodieten en andere planten met een gemengd geslacht, maar ook een belangrijk onderdeel van de kennis en opleiding van elke teler. Als je de ontwikkeling van een plant met een mogelijk gemengd geslacht kunt herkennen en weet waardoor het veroorzaakt wordt, verzeker je je van een betere oogst.
Bijna alle diersoorten komen voort uit een vrouwelijke en een mannelijke ouder en hun nageslacht kan op hun beurt ook weer beide geslachten produceren. Marihuanazaden werken ook zo. Ze worden door een mannelijke en een vrouwelijke ouder geproduceerd en kunnen uitgroeien tot een mannelijke of vrouwelijke plant. Het is onmogelijk om te bepalen welk geslacht een cannabiszaadje gaat produceren. Wanneer een zaailing echter de ‘bloeifase’ bereikt, kan het geslacht na ongeveer twee weken vrij makkelijk worden vastgesteld. Soms, onder bepaalde omstandigheden, ontwikkelt een plant eigenschappen van beide geslachten en heeft hij mannelijke en vrouwelijke kenmerken. Dit wordt hermafroditisme genoemd, een ongewenst element in een marihuana-oogst.
Een andere vorm van gemengd geslacht wordt ‘bananen’ of ‘banaantjes’ genoemd. Bananen zijn blootliggende mannelijke stuifmeelzakjes (meeldraden), die beginnen te groeien op een vrouwelijke plant die aan stress is blootgesteld. Deze zakjes, die zich normaal gesproken op de mannelijke plant bevinden, worden gewoonlijk omhuld door een beschermend laagje stuifmeel en komen pas bloot te liggen wanneer het tijd is dat ze openbarsten.
Laten we de groeifases van de cannabisplant nader bekijken om te begrijpen wanneer, waar, waarom en hoe hermafrodiete planten en planten met een gemengd geslacht ontstaan en hoe je ze kunt voorkomen.
Groeifases van de plant
Zaadfase
De eerste fase van elke toekomstige plant is natuurlijk het zaadje. Cannabiszaden zijn verkrijgbaar als gewoon, gefeminiseerd en zelfbloeiend zaad.
Gewone zaden zijn wat de naam al zegt: gewone, alledaagse cannabisplantzaden, die mannelijke of vrouwelijke planten kunnen voortbrengen. Gefeminiseerde zaden zijn speciaal ontwikkeld om de mannelijke chromosomen te verwijderen, zodat elke plant in je oogst vrouwelijk is. Zelfbloeiende zaden hebben geen nauwgezette verdeling van de lichte en donkere uren nodig om van de vegetatieve groeifase naar de bloeifase te gaan. Ze doen dit gewoon als ze ouder worden en dit betekent dat ze meestal binnen tien weken na het zaaien klaar zijn om geoogst te worden en dat ze de kortste bloeitijd nodig hebben.
Gerelateerd artikel
Ontkiemingsfase
Ontkieming is de eerste groeifase voor elk plantzaadje, die begint wanneer het zaadje wordt bevochtigd. De zaden kunnen tussen laagjes vochtige tissues worden geweekt om het ontkiemproces te laten beginnen. Bij ontkieming breekt een piepkleine hoofdwortel door de zaadschil en komen twee minuscule blaadjes tevoorschijn. Dit gebeurt meestal binnen twee tot tien dagen. Nadat het plantje is overgeplant, hecht de wortel zich aan de aarde vast en dringt uiteindelijk door naar de oppervlakte, waar het aan de volgende fase begint: zaailing.
Zaailingfase
Nadat het eerste paar piepkleine blaadjes tevoorschijn is gekomen en licht begint te ontvangen, begint de plant een ander paar blaadjes te ontwikkelen. Deze nieuwe bladeren verschillen van de eerste twee, omdat ze de duidelijke kenmerken van een marihuanablad vertonen, zoals de vorm en een handvormige samenstelling. Tijdens de groei van de zaailing worden meer bladeren aan de steel gevormd.
Wanneer het aantal bladeren aan de steel toeneemt, moet je je zaailingen mogelijk ondersteunen door ze voorzichtig aan een stokje te binden. De plantjes zijn in deze fase zwak en kwetsbaar. De zaailingfase duurt tussen de een en drie weken. Wanneer je plant vier tot tien nieuwe bladeren heeft, is hij klaar voor de volgende fase: vegetatieve groei.
Gerelateerd artikel
Vegetatieve groeifase
Tijdens de vegetatieve groeifase breidt de plant zich uit. De groeisnelheid van de plant neemt toe, zodat de bladeren voldoende energie kunnen produceren om de plant tot een ‘boom’ te laten uitgroeien. In deze periode heeft de plant al het zonlicht en alle voedingsstoffen nodig die hij kan krijgen. De steel van de plant wordt sterker en dikker om de nieuw aangegroeide bladeren en takken te ondersteunen. Daarna begint de volgende fase: voorbloei.
Voorbloeifase
Deze fase duurt, afhankelijk van de soort, een tot vijf maanden en kan een dag tot twee weken aanhouden. Tijdens deze fase neemt de snelheid waarmee de plant de hoogte inschiet af, terwijl er meer takken en bladknopen ontstaan, zodat de plant voller wordt. In deze fase komt een kelk tevoorschijn op de plek waar een tak aan de steel vastzit. Een kelk bestaat uit kelkblaadjes die bij wijze van bescherming in een krans om de groeiende bloemknoppen zitten. In de volgende fase, de bloei, wordt het geslacht van de plant onthuld.
Gerelateerd artikel
Bloeifase
In deze fase wordt de plant steeds struikachtiger en voller, terwijl hij bloemen ontwikkeld. Na ongeveer twee weken in de bloeifase toont de plant duidelijk zijn geslacht. Het duurt vier tot zestien weken voor de bloemen volledig ontwikkeld zijn. Tijdens de bloeifase barsten op de mannelijke plant zakjes met stuifmeel open om de vrouwelijke planten te bevruchten. Het is belangrijk om mannelijke en vrouwelijke planten meteen te scheiden wanneer hun geslacht duidelijk wordt, tenzij je natuurlijk cannabiszaden wilt produceren en oogsten. Hoewel het stuifmeel van de mannelijke plant nodig is om de bloemen van de vrouwelijke plant te bevruchten, kunnen een of twee mannelijke planten genoeg stuifmeel produceren voor een tuin vol vrouwelijke planten. Wanneer een vrouwelijke plant bestoven is, richt deze haar energie op het produceren van meer zaad in plaats van nieuwe bloemen (toppen), waarmee het doel van je gewas teniet wordt gedaan. Een vrouwelijke plant begint zaden te produceren wanneer ze levensvatbaar stuifmeel van een mannelijke plant heeft gekregen. Het duurt twee tot zestien weken voordat de zaden volgroeid zijn. Het geslacht van de plant is belangrijk, omdat alleen de vrouwelijke planten het gewenste resultaat produceren, namelijk toppen.
Het is heel belangrijk om je planten tijdens de bloeifase nauwgezet in de gaten te houden, want dat is het moment waarop het het meest waarschijnlijk is dat hermafrodiete planten en/of bananen zich ontwikkelen. Het is van groot belang om de ontwikkeling van je planten gade te slaan en elke verandering in de omgeving of het schema te vermijden, zodat je de planten geen stress bezorgt. Stress is namelijk de voornaamste oorzaak voor de ontwikkeling van planten met een gemengd geslacht.
Gerelateerd artikel
Vrouwelijke bloemen en kenmerken
Vrouwelijke cannabisbloemen bestaan uit kleine, groene zaaddoosjes waaruit twee kleine, witte, pluizige, v-vormige haren steken, die stempels genoemd worden. De afzonderlijke bloemen vormen uiteindelijk de dichte trossen die we ‘toppen’ noemen. De vrouwelijke cannabisplanten zijn meestal korter en struikachtiger dan de mannelijke planten. Buiten onthullen de vrouwelijke planten hun geslacht later dan de mannelijke planten (7 tot 21 dagen), terwijl van binnenplanten gewoonlijk binnen 7 tot 10 dagen het geslacht kan worden vastgesteld.
Mannelijke bloemen en kenmerken
Aan het begin van de groei ontwikkelen mannelijke cannabisbloemen piepkleine balletjes of zakjes die op kleine trosjes druiven of bananen lijken en waarin het stuifmeel wordt gevormd. Ze hebben niet de witte haren die kenmerkend zijn voor de vrouwelijke plant. Deze zakjes gaan uiteindelijk open om het stuifmeel vrij te geven en de vrouwelijke planten te bevruchten. Net als planten met een gemengd geslacht en hermafrodiete planten, zijn mannelijke planten onwenselijk voor de oogst. Je kunt ze het beste verwijderen nadat je hun geslacht hebt vastgesteld, maar voordat ze hun stuifmeel hebben losgelaten. Mannelijke planten zijn vaak hoger en hebben minder bladeren. Ze zien er wat verwilderder uit dan vrouwelijke planten. Een mannelijke plant begint afhankelijk van de lichtcyclus meestal wat sneller te bloeien dan een vrouwelijke plant (zeven tot veertien dagen).
Gerelateerd artikel
Waardoor ontwikkelt een hermafrodiete plant zich?
Planten hebben een natuurlijk overlevingsinstinct om succesvolle voortplanting en het voortbestaan van de soort te verzekeren. Wanneer de groeiomstandigheden moeilijk worden, beseft de plant dat er een kleinere kans is dat hij blijft bestaan. In reactie hierop wordt zijn overlevingsmechanisme in werking gezet. Wanneer dit gebeurt, produceert de vrouwelijke plant mannelijke bloemen, zodat ze zichzelf kan bestuiven en haar voortbestaan kan verzekeren. Door zaden te produceren zonder een echte mannelijke bloem, krijgt de plant tegelijkertijd bloemen van beide geslachten, wat resulteert in hermafroditisme. Dit is een doeltreffende manier van planten om zich aan te passen onder invloed van bepaalde stress veroorzakende factoren in de omgeving door hun natuurlijke bloeiperiode in te korten. Om de ongewenste ontwikkeling van planten met gemengd geslacht tegen te gaan, is het van het grootste belang om een regelmatig regime voor je planten te hebben.
Waardoor ontwikkelen bananen zich?
Een andere veel voorkomende plant met gemengd geslacht wordt ‘banaan’ genoemd. Dit zijn langwerpige gele stuifmeelzakjes die op een gestreste vrouwelijke plant uit het midden van de toppen groeien. Ze groeien vaak in trossen die op een tros bananen lijken.
Wanneer bananen verschijnen, barsten ze niet per se open om stuifmeel te verspreiden, zoals een normaal stuifmeelzakje. Bananen beginnen meteen stuifmeel aan te maken en bevruchten toppen in de buurt zelfs wanneer ze meteen na hun ontdekking worden verwijderd. Ze zijn dus moeilijker onder controle te houden dan echte stuifmeelzakjes. Als je heel veel bananen op je planten ziet, is het misschien het beste om alle planten meteen te oogsten.
Een vrouwelijke plant die te lang na de ideale oogsttijd door kan blijven groeien, produceert soms bananen in haar toppen in een poging zichzelf te bestuiven en zaden voor het gewas van volgend jaar te produceren. Dit is niet zo vernietigend voor een oogst als hermafroditisme, want het komt alleen voor wanneer een plant het optimale oogstmoment voorbij is.
Gerelateerd artikel
Belangrijkste stressveroorzakende factoren waardoor planten met gemengd geslacht ontstaan
- Inconsistent lichtschema: Zorg dat je bij binnenteelt de lampen voor de planten op een tijdschakelaar hebt en verander zo mogelijk het schema niet. Zorg er bij buitenplanten voor dat ze na zonsondergang niet aan kunstmatig licht worden blootgesteld, zoals een schijnwerper of straatverlichting.
- Respecteer het donker: Tijdens de bloeifase is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je planten elke nacht minimaal twaalf uur ononderbroken in het donker staan, behalve als het om een zelfbloeiende soort gaat. Tijdens deze ‘donkere periode’ wacht je plant op de terugkeer van het zonlicht. Onderbreking van dit proces is een veel voorkomende stressveroorzakende factor voor planten en kan er zelfs voor zorgen dat ze teruggaan naar de vegetatieve groeifase. Het vermijden van binnensijpelend licht is net zo belangrijk!
- Verbranding door licht: Hoewel meer licht over het algemeen beter is voor cannabisplanten, kunnen zeer felle of hete lampen, zoals krachtige leds, ‘verbranding door licht’ veroorzaken. Hierdoor raken je planten gestrest, waardoor ze verbleken en zich mogelijk tot hermafrodiete cannabisplanten ontwikkelen. Als je lampen te heet zijn voor je handen, dan zijn ze te heet voor je planten!
- Temperatuur: Zorg dat de temperatuur tijdens de bloeifase gelijkmatig en comfortabel voor je planten is. Dit is overdag gewoonlijk 18 tot 29 graden Celsius en ‘s nachts iets koeler.
- Genetica: Stress kan een grote rol spelen bij de ontwikkeling van zowel hermafrodiete planten als bananen, hoewel genetica de ontwikkeling van bananen meer lijkt te beïnvloeden. Als je kweekt met zaden die zijn geproduceerd door een plant met kenmerken van hermafroditisme of bananen, heb je een veel grotere kans dat de opgekweekte planten dezelfde eigenschappen als de ouderplant hebben.
- Algemene gezondheid van de plant: Onder andere een voedingsstoffentekort, wortelrot, aarde met een pH-waarde die uit balans is en beschadiging van de plant zijn allemaal belangrijke factoren waardoor een marihuanaplant met gemengd geslacht zich kan ontwikkelen.
Het is zeer aan te raden om alle planten met tekenen van hermafroditisme en/of de ontwikkeling van bananen onmiddellijk te verwijderen. Vergeet niet dat als stuifmeel met je toppen in contact komt, je plant al haar energie gaat richten op de ontwikkeling van nieuwe zaden in plaats van meer toppen. Als een plant zichzelf bestuift, krijg je onvermijdelijk een gewas met hermafrodiete planten en bananen, of hermafrodiete planten met bananen. Jakkes!
Wat cannabisplanten met een gemengd geslacht betreft, lijken bananen het minst voorspelbaar te zijn. De kans dat ze ongewenst bestuiven is immers het grootst, aangezien ze plantentoppen in de buurt onmiddellijk beginnen te bestuiven, zonder dat de stuifmeelzak hoeft open te barsten.
Het is niet aan te raden om te proberen planten te redden die meerdere bananen produceren of tekenen van hermafroditisme vertonen. Het is niet alleen heel moeilijk om zeker te zijn dat je ze allemaal verwijderd hebt, zodat je een ongewenste oogst zaden krijgt, maar wanneer een plant zichzelf begint te bevruchten en kenmerken van beide geslachten krijgt of ongewenste bananen produceert, is het ook bijna onmogelijk om het proces van Moeder Natuur te stoppen. Mogen al je oogsten zaadvrij zijn!
